Stefán Einar Stefánsson mætti nýlega í hlaðvarpsþáttinn Fullorðins á Brotkast.is og ræddi þar um óvenjulega og krefjandi reynslu sína af því að starfa á sem útfararstofu á meðan hann var í háskólanámi.
Næturvaktir í kirkjugörðum samhliða háskólanámi
Í viðtalinu sagði Stefán frá því hvernig hann vann við útfararþjónustu á kvöldin og um helgar á sama tíma og hann var í fullu háskólanámi.
Starfið fól í sér að sinna útköllum þegar andlát átti sér stað, bæði í heimahúsum og á stofnunum, og að sjá um undirbúning fyrir útfarir.
„Á veturna var ég reglulega kallaður út á næturnar til að sækja látna, koma þeim í líkhús og undirbúa frekari útför,“ sagði Stefán.
„Það var ekki óalgengt að ég hefði verið á bakvakt alla nóttina og mætti svo beint í tíma í háskólanum.“
Hann útskýrði einnig hvernig starfið krafðist jafnvægis milli fagmennsku og virðingar fyrir þeim sem féllu frá og aðstandendum þeirra.
Reynslan af því að búa um látna
Stefán lýsti því hvernig hann hafði á þessum tíma séð um að búa hundruð einstaklinga til hinstu hvílu.
„Þetta er starf sem krefst virðingar og umhyggju, ekki bara gagnvart þeim látnu heldur einnig gagnvart aðstandendum,“ sagði hann.
Hann útskýrði að hlutverk útfararstjóra væri ekki einungis að sjá um að ferlið færi fram á réttan hátt heldur einnig að hlusta á óskir aðstandenda.
„Mikilvægur þáttur starfsins er að tryggja að fólk fái að kveðja á sínum forsendum. Það þarf að ákveða hvernig hinn látni er klæddur, hvernig útförin fer fram og hvaða siðum er fylgt. Þetta eru hlutir sem skipta fólk miklu máli.“
Hann ræddi einnig um fjölbreyttar ástæður dánarorsaka og nefndi að sjálfsvíg, bráðkvilli og jafnvel morð væru hluti af starfinu, þó þau síðastnefndu væru sjaldgæf.
„Þetta er hluti af lífinu, en við höfum í raun fjarlægt dauðann frá samfélaginu. Flestir deyja á stofnunum í dag, en áður var það mun algengara að fólk léti lífið heima hjá sér, innan um sína nánustu.“
Erfiðasta verkefnið – þegar börn deyja
Þegar umræðan barst að erfiðustu augnablikunum í starfinu nefndi Stefán sérstaklega þau skipti þegar hann þurfti að búa um látin börn.
„Það er ekkert sem venst við það. Að undirbúa lítið barn fyrir útför er eitthvað sem maður gleymir aldrei,“ sagði hann.
Hann tók þó fram að barnadauði væri sjaldgæfur á Íslandi miðað við önnur lönd, en það gerðist samt oftar en fólk gerði sér grein fyrir.
„Það er eitthvað svo óhugsandi við það að foreldrar þurfi að fylgja barni sínu til grafar. Það er einfaldlega ekki eðlilegt,“ sagði Stefán.
Hann ræddi einnig um þá miklu ábyrgð sem fylgir því að annast slíkar útfarir og hversu mikilvægt það er að vinna verkið af virðingu og nærgætni.
„Það er eitthvað sem maður gleymir ekki. Að búa um lítið barn í kistu er eitthvað sem skilur eftir sig spor.“
Þakklátur fyrir samferðafólkið í starfinu
Stefán sagðist hafa unnið með ótrúlega reynslumiklum mönnum í þessu starfi og að hann hugsaði oft til þeirra enn í dag.
„Þetta eru menn sem höfðu unnið við þetta alla sína starfsævi, með ótrúlega fagmennsku og virðingu fyrir lífinu og dauðanum. Ég lærði mikið af þeim, bæði um sjálft starfið og um lífið almennt.“
Þú getur horft á brot úr þættinum í spilaranum hér fyrir neðan en ef þú vilt horfa á allan þáttinn geturðu tryggt þér áskrift að Brotkast.is þar sem hægt er að fá fyrsta mánuðinn á einungis 99 krónur!