Ég man þegar Ingi Örn æskuvinur minn og söngvari flutti frá Bandaríkjun 1993, en þá var tónlist ekki á netinu og tók 12-24 tíma að niðurhala henni ólöglega, svo þurfti að brenna á geisladiska. En Ingi Örn kom með plötu sem hann var nýbúinn að eignast áður en hann flutti til Íslands en það var Bleach, fyrsta plata Nirvana, kom út árið 1989 og markaði upphaf þeirra í gruggrokksenunni. Með hráum hljómi og lögum eins og „About a Girl“ og „Negative Creep“, sýndi hún fyrstu skref hljómsveitar sem átti eftir að móta tónlistarsögu. Og VHS spólu með myndinni “Nirvana sold out” eftir það var ekki aftur snúið! Ég safnaði hári eins og Kurt, keypti mussu og rifnar gallabuxur, hef gengið í rifnum gallabuxum síðan en jæja, þessi grein er víst ekki um hvernig ég kynntist Nirvana.
Nirvana hljómsveitin ruddi sér til rúms í byrjun tíunda áratugarins, hefur lengi verið meira en bara tónlistarhópur. Þeir voru hljóðrás uppreisnarinnar, tákn nýrrar kynslóðar sem fann rödd sína í hráum, tilfinningaríkum tónum gruggrokksins. Með Kurt Cobain í fararbroddi varð Nirvana ekki aðeins alþjóðlegur áhrifaþáttur í tónlistarheiminum heldur einnig sálrænt skjól fyrir þá sem upplifðu sig á jaðrinum.
Áhrif Nirvana sjást enn þann dag í dag, ekki aðeins í tónlist heldur í menningunni sem umlykur rokkið. Í tilefni af því að þrjátíu ár eru liðin frá andláti Cobains og útgáfu órafmögnuðu MTV-plötunnar þeirra, verður efnt til stórkostlegrar sýningar í Háskólabíói í kvöld 16. nóvember. Tónleikarnir, sem eru skipulagðir af Nordic Live Events, munu blanda saman tónlist, sögum og sjónrænum áhrifum, og lofar einstökum upplifunum fyrir tónlistarunnendur á öllum aldri.
Þeir sem standa að sýningunni
Það eru engir tilviljunarkenndir einstaklingar sem koma að þessari uppfærslu. Sýningin er í höndum reynslumikils hóps sem hefur djúpa tengingu við Nirvana og gruggrokk.
Flosi Þorgeirsson, tónlistarmaður og sagnfræðingur, leiðir áhorfendur í gegnum sögu Nirvana með myndefni og frásögnum sem veita dýpri innsýn í líf og list Kurt Cobain. Flosi, sem er þekktur fyrir hlaðvarpið Draugar fortíðar, hefur einstakt lag á að miðla sögulegum fróðleik á aðgengilegan hátt.
Einar Vilberg, einn þekktasti rokksöngvari landsins og forsprakki grugghljómsveitarinnar NOISE, sér um að túlka Kurt Cobain í söng og framkomu. Einar hefur á löngum ferli sýnt fram á tengingu sína við tónlistina, en hann var eitt sinn í viðræðum um að verða söngvari bandarísku hljómsveitarinnar Stone Temple Pilots. Þar hitti hann þá í stúdíói Dave Grohl, þar sem hann fékk að sjá hljóðborðið sem Nevermind platan var tekin upp á – saga sem veitir sýningunni enn meira vægi.
Tónlistarstjórinn er Franz Gunnarsson og Greta Salóme er leikstjóri sýningarinnar. Hún er auðvitað þekkt fyrir útsetningar sínar og fiðluleik, hefur sérhannað strengjakvartett sem spilar undir með hljómsveitinni. Greta hefur einnig umsjón með listrænni sviðsetningu sýningarinnar, þar sem lög Nirvana fá nýtt líf í óvæntum hljómum.
Hljómsveitin sjálf, skipuð meðlimum úr Skálmöld og Ensími, tryggir að tónlist Nirvana verði flutt með þeirri hráu orku sem henni sæmir. Grafískar lausnir frá SVART Hönnunarhúsi og áhrifamikil myndvinnsla styðja við heildarupplifunina.
Flosi Þorgeirsson, tónlistarmaður og sagnfræðingur, leiðir áhorfendur í gegnum sögu Nirvana
Framúrskarandi upplifun fyrir alla tónlistarunnendur
Tónleikarnir verða ekki aðeins heiðrun á verkum Nirvana heldur einnig ferðalag inn í hugarheim Kurt Cobain. Með lögum á borð við „Smells Like Teen Spirit“, „Heart-Shaped Box“ og „Come As You Are“ lofar sýningin að endurvekja töfra gruggrokksins, en einnig bæta við nýjum listrænum flötum í gegnum strengjakvartettinn.
Nirvana hefur alltaf verið eitthvað meira en bara tónlist – þau eru menningarlegt afl. Þessi sýning, sem fléttar saman sögu, tónlist og sjónræna list, er fyrir alla sem hafa áhuga á rokktónlistarsögu og áhrifum hennar.
Einlæg skoðun frá Einari Vilberg
Í aðdraganda sýningarinnar ræddi Nútíminn við Einar Vilberg, sem lýsir Kurt Cobain sem „táknmynd okkar kynslóðar“. „Nirvana endurskilgreindi hvað rokk tónlist gat verið. Þegar ég heyrði In Bloom í fyrsta skipti var það eins og heimurinn opnaðist,“ segir Einar.
Þegar spurt er hvernig hann nálgist hlutverk Cobains svarar Einar: „Þetta kemur náttúrulega. Ég hef heiðrað Nirvana reglulega í gegnum árin og hef sjálfur starfrækt eina 100% grunge band landsins fyrr og síðar NOISE frá árinu 2001.“
Hann nefnir einnig sitt uppáhaldslag, I Hate Myself And Want To Die. „Þetta lag fangar kjarna Nirvana – hrátt, einlægt og með þeim sársauka sem Kurt lagði í texta sína.“
Af hverju er Nirvana enn svona áhrifarík?
Nirvana náði einstökum árangri með því að tengjast tilfinningum þeirra sem töldu sig utangarðs. Í dag heilla þau nýjar kynslóðir með tónlist sem snertir á tímalausum málefnum og veitir útleið fyrir innri ólgu.
Þessi sýning í Háskólabíói er ekki aðeins heiðrun – hún er opinberun á því hvers vegna Nirvana skipa enn þann sess sem þau gera í tónlistarsögunni. Miðasala stendur yfir og þessi kvöldstund lofar að verða ógleymanleg fyrir alla sem hafa ást á tónlist og sögunni sem fylgir henni.
– Steindór Þórarinsson