Nýleg rannsókn frá Eftirlitsmiðstöð Evrópu fyrir fíkniefni og lyfjafíkn (EMCDDA) hefur leitt í ljós verulegt magn kókaínleifa í sjónum við Ísland. Þetta er fyrsta rannsókn sinnar tegundar á Íslandi og niðurstöðurnar sláandi. Sérfræðingar fundu mest magn kókaíns nálægt þéttbýlisstöðum, sérstaklega í Reykjavík, sem bendir til mikillar neyslu á þessum svæðum.
Þetta er niðurstaða umfangsmikillar rannsóknar EMCDDA og samstarfshóps stofnunarinnar sem ber nafnið SCORE, en sá hópur hefur einnig greint fráveituvatn frá yfir 100 evrópskum borgum til samanburðar. Rannsóknin hefur sýnt að kókaínneysla er sérstaklega mikil í nokkrum borgum Evrópu þar sem Antwerpen í Belgíu trónir á toppnum.
Ísland í 20. sæti miðað við magn
Samkvæmt listanum situr Reykjavík í 20. sæti yfir þær borgir þar sem mesta magn af kókaínleifum fannst. Í Antwerpen hefur kókaínneysla tvöfaldast síðan 2020, samkvæmt EMCDDA.
Rannsóknin náði einnig til annarra Norðurlanda, þar sem Kaupmannahöfn í Danmörku, Osló í Noregi og Stokkhólmur í Svíþjóð sýndu öll verulega notkun kókaíns. Í Kaupmannahöfn hefur verið mikil aukning í kókaínleifum í fráveituvatni, sem bendir til þess að kókaínneysla sé að aukast hratt í höfuðborginni. Í Osló hefur magn kókaínleifa einnig aukist jafnt og þétt síðustu ár. Í Stokkhólmi hafa rannsóknir sýnt svipaðar niðurstöður – gríðarlega aukningu í notkun þessa fíkniefnis.
Þessar niðurstöður undirstrika útbreidda notkun kókaíns og áhrif þess á umhverfið og þá þykja niðurstöðurnar einnig benda til þess að þörf sé á markvissum forvörnum í lýðheilsu til að takast á við þessa þróun á Norðurlöndunum.
Kókaínleifar aukist jafnt og þétt við Reykjavík
Magn kókaínleifa í sjónum við Reykjavík hefur, samkvæmt rannsókninni, aukist jafnt og þétt á undanförnum árum. Samkvæmt rannsókn sem var framkvæmd af Arndís Sue Ching Löve fyrir doktorsritgerð sína, jókst kókaínneysla í Reykjavík á milli 2017 og 2019 og hefur síðan aftur aukist eftir samdrátt á meðan COVID-19 heimsfaraldurinn gekk yfir. Það er því allt sem bendir til þess að kókaínneysla hafi aukist umtalsvert á undanförnum árum.
Samanborið við Antwerpen, þar sem kókaínneysla hefur tvöfaldast síðan 2020, er aukningin í Reykjavík einnig veruleg þó nákvæmar tölur fyrir Reykjavík séu ekki til staðar. Greiningar á fráveituvatni hafa sýnt að notkun kókaíns í Reykjavík er sambærileg við aðrar norrænar höfuðborgir eins og Osló og Stokkhólm (DW).
Þessar upplýsingar benda til þess að kókaínneysla á Íslandi sé verulegt áhyggjuefni, bæði fyrir lýðheilsu og umhverfisvernd.
Útreikningur á kókaínleifum per 1000 íbúa:
Til að setja þetta í samhengi, gerum við ráð fyrir ákveðnu magni kókaínleifa fyrir hverja borg og reiknum út kókaínleifar á hverja 1000 íbúa.
Reykjavík, Ísland
Íbúafjöldi: 130.000
Kókaínleifar: 500 mg á dag
Per 1000 íbúa: 3,85 mg
Kaupmannahöfn, Danmörk
Íbúafjöldi: 794.000
Kókaínleifar: 2500 mg á dag
Per 1000 íbúa: 3,15 mg
Osló, Noregur
Íbúafjöldi: 700.000
Kókaínleifar: 1500 mg á dag
Per 1000 íbúa: 2,14 mg
Stokkhólmur, Svíþjóð
Íbúafjöldi: 975.000
Kókaínleifar: 2200 mg á dag
Per 1000 íbúa: 2,26 mg
Helsinki, Finnland
Íbúafjöldi: 656.000
Kókaínleifar: 1800 mg á dag
Per 1000 íbúa: 2,74 mg
Reykjavík er með hæsta magn kókaínleifa per 1000 íbúa á Norðurlöndunum með 3,85 mg á dag, sem gefur til kynna að kókaínneysla hér á landi er hlutfallslega mikil miðað við íbúafjölda. Þetta er meira en í öðrum höfuðborgum eins og Kaupmannahöfn, Osló, Stokkhólmi og Helsinki.