Þróun landriss og kvikusöfnunar undir Svartsengi er svipuð og síðustu daga. Áfram hægir örlítið á landrisinu og sú þróun samfara aukinni jarðskjálftavirkni eru vísbendingar um að þrýstingur í kerfinu sé að aukast. Nú er í raun spurning um hversu mikinn þrýsting jarðskorpan þolir áður en hún gefur undan og nýtt kvikuhlaup fer af stað.
Þetta kemur fram á vefsíðu Veðurstofu Íslands en þar segir enn fremur að samkvæmt líkanreikningum er áætlað magn í kvikusöfnunarsvæðinu undir Svartsengi orðið svipað og fyrir gosið sem hófst í lok maí.
„Upphaflegir líkanreikningar gerðu ráð fyrir að í lok þessarar viku yrði efri mörkum þess sem talið er þurfa til að koma af stað nýju kvikuhlaupi og jafnvel eldgosi náð. Hægst hefur á landrisinu og því þarf að reikna með að lengst geti í þeim tímaglugga ef ekki dregur til tíðinda á næstu dögum.“
Hættumat Veðurstofunnar er óbreytt frá því sem áður var. Uppfært hættumat gildir til 13. ágúst að öllu óbreyttu. Sviðsmyndir eru einnig óbreyttar.
Þúsundir fylgjast með beinni útsendingu af hækkun varnargarða í Svartsengi
Sviðsmynd 1 – Eldgos með upptök milli Stóra-Skógfells og Sundhnúks (Miðhluti svæðis 3 á hættumatskorti). Svipuð staðsetning og eldgos sem hófust 18. desember 2023, 8. febrúar, 16. mars og 29. maí 2024.
- Líklegur aðdragandi er staðbundin smáskjálftahrina milli Stóra-Skógfells og Sýlingarfells, hröðun í aflögun og þrýstingsbreytingar í borholum á svæðinu.
- Mjög stuttur fyrirvari (innan við 30 mínútur).
- Hraun gæti náð að Grindavíkurvegi við Þorbjörn á innan við 1,5 klukkustundum og á innan við 3 klukkustundum að Grindavíkurvegi við Svartsengi utan varnargarða.
Sviðsmynd 2 – Eldgos með upptök sunnan við Sundhnúk, við Hagafell eða suður af Hagafelli (Syðsti hluti svæðis 3 á hættumatskorti og efsti hluti svæðis 4). Svipuð staðsetning og eldgos sem hófst 14. janúar 2024.
- Líklegur aðdragandi er smáskjálftahrina sem byrjar nærri Stóra-Skógfelli eða Sýlingarfelli og færist suður, hröðun í aflögun og þrýstingsbreytingar í borholum á svæðinu.
- Líklega yrði fyrirvari eldgoss á þessu svæði lengri en í sviðsmynd 1, en óvíst hversu mikið. Lengri fyrirvari ræðst af því hversu langt til suðurs kvikan brýtur sér leið áður en hún leitar upp á yfirborðið.
- Hraun gæti náð að Nesvegi og Suðurstrandavegi á innan við 1,5 klukkustund. Hraunflæði gæti mögulega lokað flóttaleiðum á landi út úr Grindavík á um 6 klukkustundum.
- Í þessari sviðsmynd gæti hraun náð til sjávar austan Grindavíkur á 1,5 til 3 klukkustundum. Ef hraun næði til sjávar gæti það valdið staðbundinni hættu vegna snöggrar kælingar á hrauni. Í fyrstu væri hætta vegna gjósku og gasmyndunar, fyrst og fremst saltsýru (HCI). Í um 500 m radíus frá þeim stað þar sem hraun kæmist í snertingu við sjó, væru aðstæður lífshættulegar.
- Kvikugangur sem nær suður fyrir Hagafell mun líklega valda verulegum sprunguhreyfingum í Grindavík.
- Í þessari sviðsmynd þarf að gera ráð fyrir þeim möguleika að hraun geti komið upp innan Grindavíkur. Einn möguleikinn er sá að hraun sem kemur upp úr gosopi norðan varnargarða við Grindavík geti flætt ofan sprungur og komið svo aftur upp um opnar sprungur innan bæjarmarkanna.